اختلال حسادت و مهارت های مقابله با آن

حسادت نوعی احساس عاطفی است که عده ای آن را اکتسابی و عده ای فطری می دانند. حسادت یک صفت روانی و اخلاقی است که ذاتاً در وجود همه انسان ها هست، ولیکن افرادی که دجار اختلال روانی می شوند، آن را در وجود خود رشد می دهند.

زیربنای حسادت، تمایل انسان به کسب امتیازات و کمالات است. به عبارتی وقتی انسان با پیشرفت یا موفقیت بیش از اندازه دیگران مواجه شود حالتی به او دست می دهد که احساس حقارت می کند. لذا برای اجتناب از این رنج، تلاش برای کسب آن امتیاز می کند و چون استعداد و امکانات رسیدن به کمال مورد نظر را ندارند و یا در حد کافی تلاش نمی کند، در نتیجه نمی تواند به آن برسد و دچار حسادت می شود.

برخی روانشناسان بر این باورند که حسادت در ۱۵ تا ۱۶ ماهگی در کودکان آشکار می شود و در دو زمان یعنی سن ۲ تا ۵ سالگی و دوران بلوغ به اوج خود می رسد. البته حسادت همیشه هم تدثیر منفی ندارد. به عبارتی اگر میزان آن معقولانه و منطقی باشد، می تواند موجب تلاش و پیشرفت هم بشود.

نشانه های حسادت

۱-کودک مستقیم می گوید: از "نوزاد" متنفر است و به صدمه زدن نوزاد می پردازد.

۲- پس از تولد نوزاد، کودک بزرگتر بدرفتار می شود. مثلاً بشقاب ها را می شکند، بدزبانی می کند و یا به حرفهای بزرگتر ها گوش نمی دهد.

۳-چون از نوزاد متنفر است، این گونه تصور می کند که او را از پنجره به پایین پرت کرده و یا او را خفه کرده است. لذا بی مقدمه به طرف تخت خواب یا اتاق نوزاد می دود تا ببیند آیا نوزاد هنوز آنجا هست یا نه.

۴-بعضی وقت ها کودک بزرگتر، از غذا خوردن خودداری می کند و یا دچار بی اشتهایی شده و عمداً خود را به مریضی می زند تا توجه والدین را به خود جلب کند. هم چنین ممکن است اظهار ترس بیجا کند.

۵-حسادت در بعضی از کودکان با سرفته یا جوش های پوستی بروز می کند و برخی هم بسترشان را خیس می کنند.

۶-برخی از کودکان هنگام بروز حسادت، ناخن هایشان را می جوند و یا موهایشان را می کشند.

۷-شخص بزرگسال، از فردموفق بدگویی می کند. غیبتش را می کند و یا عیب او را بزرگ نمایی می کند تا بدین وسیله، او را از چشم دیگران بیندازد. بعضی وقت ها هم، چنان از فردی تعریف و تمجید کرده و از او شخصیتی در نزد دیگران می سازد که به راحتی کسی به طرف ان نرفته و رابطه ای برقرار نکند.

۸-بعضی وقت ها چون عملاً امتیازات فرد مورد نظر را نمی تواند کسب کند در نتیجه مکانیزم بی اعتنایی را در پیش می گیرد.

علت های حسادت

حسادت علت های متفاوتی دارد که ذکر همه انها از حوصله بحث خارج است، لذا در این جا سعی می کنیم به بعضی از انها اشاره کنیم.

۱-کمال خواهی بیش از توان مندی و حق قایل شدن بیش اندازه به خود

۲-ترس از دست دادن موقعیت و یا امتیازات موجود و به همین دلیل تملق و چاپلوسی کردن

۳-مشاهده موفقیت و امتیاز دیگران و احساس عدم توانایی در خود، برای کسب آن امتیاز که منجر به افسردگی فرد می شود.

۴-احساس حقارت و شرمندگی و درنتیجه دست زدن به تخریب دیگران و یا انجام تبلیغات درباره خود، مثل متوسل شدن به سوابق خانوادگی، وصل کردن خود به افراد برجسته ای در جامعه که می شناسد.

ضعف اعتماد به نفس و خود باوری

تربیت غلط و یادگیری

مهارت های مقابله با حسادت

برای جلوگیری از رشد حسادت در ذهن فرزندان خود سعی کنید:

۱- به کودک بزرگ در صورت وجود کودک کوچکتر ابراز علاقه کنید تا امنیت خاطر برایش حاصل شود.

۲- پس از تولد نوزاد، کودک بزرگتر را از خود دور نکنید، یعنی اتاقش را تغییر ندهید و به دلیل ترس از اذیت کردن کودک کوچکتر، او را به مهد کودک نفرستید ،اگر چنین قصدی دارید قبل از تولد نوزاد انجام دهید.

کودک را برای خرید وسایل نوزاد همراه خود ببرید. (حتی بهتر است به کودک پول بدهید تا خودش چیزی برای نوزاد بخرد)

کودک را تشویق به مراقبت از نوزاد بکنید. مثلاً در استحمام نوزاد اجازه بدهید کودک به شما (مادر) کمک کند.

۵-اگر کودک علاقه مند است که نوزاد را ناز و نوازش کند ، اجازه چنین کاری را بدهید و در عین حال مراقبش باشید.

۶-وقتی که مادر نوزاد را بغل می کند، بهتر است پدر یا سایر اعضای حاضر در منزل، کودک بزرگتر را بغل کرده و یا نوازش کنند.

۷-در هنگام بروز حسادت با عصبانیت کودک را منع نکنید، بلکه با تحمل و بردباری او را راهنمایی نمایید.

۸-از توجه و محبت افراطی به نوزاد در حضور دیگر فرزندان پرهیز کنید.

۹-مسئله حسادت کودک به نوزاد را در حضور وی برای میهمانان تعریف نکنید.

۱۰-از تبعیض بین فرزندان و یا همکاران و شاگردان به شدت پرهیز کنید.

۱۱-موفقیت دیگران را به رخ همکاران یا دوستان نکشید و او را با دیگران مقایسه نکیند، اگر قرار است مقایسه ای صورت گیرد هر کس را با گذشته خودش مقایسه کنید، زیرا انسان ها با هم تفاوت دارند و برای هر کسی شخصیت، علاقه و عملکردش ارزشمند است.

۱۲-کمبودها، نقایص بدنی و نقاط ضعف افراد را به رخش نکشید و یا نزد دیگران بیان نکنید، چون ممکن است نسبت به آنها احساس حقارت بکند و در نتیجه حسد ورزد.

۱۳-از توسل به فشار، اجبار، تهدید، سرزنش و یا تنبیه برای درمان حساد پرهیز کنید، زیرا فردی که دچار اختلال حسادت می شود، بیشتر از دیگران نیازمند محبت است.

۱۴-توان مندی فردی را که حسد می ورزد، برجسته نموده و از آنها صحبت کنید، مثلاً بگویید اگر فلانی نقاش خوبی است، در عوض تو شاگر ممتاز کلاس هستی

اما درباره خودتان:سعی کنید خودتان را به خوبی بشناسید و همیشه به مثبت هایی که دارید، بیندیشید. همچنین واقع بینی را از دست نداده و بپذیرید که هیچ دو انسانی کاملاً شکل و خصوصیات و نیازهای یکسانی ندارند.

- شعر معروف "برو قوی شو اگر راحت جهان طلبی" را همواره درصدر برنامه های زندگی خود قرار بدهید. و با توجه به آن تلاش کرده و از نعمت های خدادادی خود بیشتر بهره بگیرید.

-به قدرتمند شدن منطقی و انسانی خود فکر کنید، زیرا انسانی که نیازمند اقتصادی، اجتماعی و روحی و روانی نباشد، لزومی ندارد که نسبت به کسی حسادت ورزد.

- حساد سد راه پیشرفت و شکوفایی شما می شود و ارزش علم و ایمان شما را از بین می برد. سعی کنید با تمام قوت بر نفس خودتان غلبه کنید و به جای بدبینی خوش بینی و به جای کینه ورزی و دشمنی، دوستی و آشتی را در وجود خود تقویت نمایید.

گردآورنده: زندگی خوب