معده و بیماریهای آن از دیدگاه ابو علی سینا (16)

  سوء مزاج معده همراه ماده و شناسايي نوعيت ماده همراه سوء مزاج معده

چگونه بدانيم كه سوء مزاج معده ساده نيست و همراه ماده است ؟ مي توان از چند حالت ومعاينه دقيق، بر وجود ماده همراه سوء مزاج معده و نوعيت آن به اين نشاني ها پي برد :

   -1  برآورده كه به وسيله قَي بيرون ريزد.

    -2  آروغ و نوعيت آن.

   -3  مدفوع بيمار كه درنشان دادن ماده ويژگي دارد وپراهميت است، رنگ مدفوع و آنچه با مدفوع معده است.

    -4   بول بيمار و آنچه همراه بول ر يزش كرده است، مگر اين كه ماده مايه بيماري پناه گرفته وكمين كرده باشد وبا مدفوع و بول بيرون نيامده باشد و از مرزي كه براي بيرون آمدنش تعيين شده است، تجاوزكرده باشد.

5  -    اگر ماده سبب سوء مزاج معده، گرم و خون آلودصفرايي باشد، مي تواني آن را از اين نشاني ها بشناسي :

الف)     احساس سبك بودن معده

ب)      دل به هم آمدن

ج)      احساس درد گزشي در معده

د)       التهاب همراه گزش احساس كردن در معده دل به هم آمدن همراه تشنگي و دل به هم آمدن و

التهاب در وقتي باشد كه خوراك غليظ تناول شود.

روي هم رفته و به طور عموم :

اگر ماده منشاء سوء مزاج به حد زيادي در معده جمع آمده باشد، بيمار سوء مزاج همراه ماده هميشه دلش به هم مي آيد.

 اگر ماده غليظ و پرمايه نباشد و در اندازه كم باشد، تنها در هنگام غذا خوردن دل . به هم مي خورد . اگر ماده منشاء سوء مزاج معده، آب نكشيده و پرمايه نيست و در ته معده قرار گ رفته است و دربالامستقرنشده است، دل به هم آمدن را سبب نمي شود .

اگر ماده در حالي بود كه با غذاي داخل معده بياميزد و همراه غذا در معده منتشر شود و به دهانه معده بر بخورد، دل به هم آمدن را سبب مي شود.

اگر ماده سبب سوء مزاج معده بسيار پرمايه و آب كشيده نيست و به فراخناي معده ريزش كرده است، نشانيش اين است كه هرگاه انسان دارنده معده داراي چنين سوء مزاجي كه همراه ماده است چيزي زداينده مانند عسلاب يا شكرآب تناول نمايد، از اثرحساسيت ماده را بيرون مي آورد .

 اماماده آب كشيده و پرمايه كه در معده باشد و سبب سوء مزاج معده شده است، از معاينه برآورده از راه قَي و از راه مدفوع تشخيص داده نمي شود، بايدبقيه دليلهايي را كه ذكر مي كنيم پيدا كني و از آن ها استفاده نمايي كه از همه مهمتردل به هم آمدن است كه حتماًدل به هم آمدن از وجود ماده بيماري زادر معده خبر مي دهد .

اگر تنهاتهوع هم راه دل بهم آمدن بود و تهوع قَي كردن به دنبال نداشت، بدان، كه ماده هست اما پرمايه و آب كشيده است و به داخل معده چسبيده است.

منبع : قانون، کتاب سوم