ورزش و چگونگی آن از دیدگاه طب سنتی(3)
انواع ورزش
ورزش بر دو نوع است :
۱ -اول ورزشي كه خودبخود و بر اثر كار كردن (ورزش غيرارادي) انجام ميگيرد
۲ -دوم ورزش ويژه اي كه براي انجام آن حركات صورت مي گيرد (ورزش ارادي ) و مراد از آن، فوايدي است كه از حركات مزبور به دست مي آيد و اين ورزش بر چند قسم است :
ورزش كم، ورزش زياد، ورزش سخت، نرمش، ورزش سريع، ورزش آهسته، ورزش معتدل از حيث سرعت و آهستگی( در سرعت به آهستگي) ، ورزش معتدل از حيث آهستگي وسرعت(در آهستگي به سرعت )، ورزش معتدل بين سريع و آهسته و سخت و نرم و كم و زياد.
صور مختلف ورزش :
1 - طناب كشي
2 - كشتي آزاد
3 - مشت زني
4 - مسابقه دو
5 - پايكوبي
6 - تندروي
7 - تيراندازي (از كمان)
8 - پرش ارتفاع و خود را به چيزي آويزان كردن
9 - بر يك پاي رفتن.
10 - شمشيربازي(مهارت نشان دادن در شمشيربازي، پرتاب نيزه )
11 - سواركاري
12 - پرواز دادن دو دست: اين بازي به اين ترتيب است كه شخص بر سر پنجه پا مي ايستد و هر دو دستش را به عقب و جلو تكان مي دهد و با سرعت هم تكان مي دهد . اين ورزش ها جزو ورزش هاي سريع است ورزش هاي نرم و لطيف از اين قرارند :
13 - تاب بازي يا حركت در حال ايستاده يا نشسته يا دراز كشيده.
14 - قايقراني و راندن كشتي كوچك
ورزش هاي زير از تمام ورزش هاي ديگر قوي ترند :
15 - اسب سواري و شترسواري و كجاوه و كالسكه سواري
16 - و رزش سخت مي داني : در اين ورزش شخص سر ميدان مي ايستد و شخص ديگري او را به نقطه معيني مي كشاند كه در آن سر ميدان واقع است . شخص اولي مي خواهد خود را از دست او برهاند و به عقب برگردد و اين كشمكش ادامه دارد تا كشيده شده و كشنده بوسط ميدان مي رسند.
17 - مسابقه سايه(خسته كردن سايه) .
18 -كف زدن(هر دو دست برهم زدن ) .
19 - پرش.
20 - پرتاب ديسك پرتاب نيزه.
21 - بازي با توپ بزرگ.
22 - بازي با توپ كوچك
23 - چوگان بازي.
24 - با چوب به توپ زدن.
25 - كشتي گيري.
26 - وزنه برداري.
27 - مسابقه اسب دواني.
28 - مسابقه و ربودن.
دستور براي ورزشكار آن :
بين ورزش هاي سخت و سريع بايد استراحت وجود داشته باش د و يا ورزش سبكي در ميان باشد ورزشكار بايد با انواع ورزش ها آشنا باشد و تنها به يك نوع ورزش اكتفا نكند. هر اندامي ورزش ويژه خود را دارد :
ورزش دست و پا كه معلوم است ورزش سينه و اندام هاي تنفسي گاهي با صداي سنگين و كلفت و گاهي با صداي تند است . همين ورزش ب راي دهان و زبان كوچك و چشم نيز خوب است . اين ورزش رنگ را زيباو سينه را صاف مي نمايد . فوت كردن و حبس كردن نفس (تنفس عميق ) ورزشي است براي تمام بدن و مجراها ر ا فراخي مي بخشد. كلفت كردن صدا اگر بسيار زياد طول بكشد خطرناك است . دوام زياد صداي تند نيز كه هواي بسيار را بايد ضمن آن به درون وارد كني، خطرناك است . درازناي شدن صدا و دوام آن كه هوا را از تن خارج مي سازد خطر در پي دارد . پس بايد نخست با خواندن آهسته شروع كرد و به تدريج صدا را بلندتر كرد . اگر در زيري و بمي و درازي صدا اعتدال زماني رعايت شود بسيار مفيد است . اگر زمان صدا زياده از حدطول بكشد، براي تندرستان معتدل المزاج خطرناك است . هرانساني ورزش متناسب با حال خود را دارد، مثلا : كسي كه بر اثر تب ها لاغرشده است و از حركت بازمانده است يا كسي كه گردنش سخت است و خوب نمي چرخديا كسي كه از بستر بيماري برخاسته و يا از ت ناول خَربق و همانند آن ناتوان شده است و يا كسي كه به بيماري حجاب حاجز گرفتار است، حركت كردن در گهواره يا تاب برايش مفيد است . اگر در هنگام تكان دادن گهواره و ياتاب خوابي هم در كار باشد بهتر است . اين ورزش ها بادها را از بين مي برد و آثار بيماري هاي سر مانند حواس پرتي و فراموشي ر ا كاهش مي دهد، اشتها را برمي انگيزد و غريزه را بيدار مي كند . كساني كه به تب هاي تركيبي و تب هاي نوبه و بلغمي نزديكند و كساني كه شكم بزرگ دارند و كساني كه درد نقرس دارند و يا به بيماري هاي كليه گرفتارندبهتر آن است كه حركت ورزشي را برتخ تجنبده انجام دهند . حركت برتخت جنبده مواد زايد را آماده بركندن، نرم را نرمتر و نيرومند را نيرومندتر مي گرداند. ارا به سواري كار همان تخت را انجام مي دهد ولي تاثيرش بيشتر از تخت است .
منبع: قانون، کتاب اول
انار ( رمان)
ربّ انار شيرين در افعال قويتر از آب او و مرخّي معده و مصلحش مصطكي است و چون سر انار شيرين را سوراخ كرده و به دفعات بقدري كه گنجايش داشته باشد روغن بادام شيرين در او ريخته و بر روي آتش گذارند تا روغن را جذب كند و به حدّي رسد كه ديگر جذب نتواند كرد مكيدن او جهت درد سينه و سرفه از مجرّبات است و به دستور آشاميدن آب او با شكر و نشاسته و صمغ عربي و روغن بادام كه نيم گرم باشد همين اثر دارد و انار ترش و شيرين كه به عربي مز و به فارسي ميخوش گويند در سردي و تري مايل به اعتدال است.و انار ترش در دوم سرد و خشك و قابض و مدرّ بول و مسكّن حرارت معده و غليان خون و مانع سيلان مواد معده و جهت رفع خمار و قي و خفقان حارّ و منع صعود بخار غذا و رفع دخانيّة آن نافع است و اكثار او مورث قرحة امعاء و سحج و مضرّ مبرود و مضعّف جاذبة جگر و قوّة باه و مصلحش انار شيرين و زنجبيل پرورده و امثال او و
آب انارين كه با پيه افشرده باشند از نيم رطل تا يك رطل و بيست مثقال شكر خام مسهل صفرا و مقوّي معده است و جهت تبهاي صفراوي و يرقان و جرب و حكّه نافع است و ضماد مطبوخ مهرّاي او با پوست و تخم جهت جرب و حكّة صفراوي مجرّب و طلاي مطبوخ او با شراب جهت تحليل اورام بيعديل است و مضمضة آب او جهت قروح خبيثة دهان و قلاع و اكتحالش جهت ناخنه و سبل نافع و ضماد و عصارة او كه در طبخ غليظ شده باشد با قدري عسل جهت قروح خبيثه و قرحة بيني و گوشت زياد زخمها و درد گوش مفيد است و سويق او قابض و جهت رفع خواهش خوردن گل و امثال او زنان حامله را مؤثّر است و ربّ انار ترش در افعال قويتر از آب اوست و چون آب انارين را در ظرف مس به قوام آورند جهت سلاق و جرب و تقويت باصره و جراحات مزمنة خبيثه نافع است و چون جوف آن را خالي كرده و روغن گلسرخ در او ريخته و به آتش نرم گذاشته و در گوش بچكانند جهت درد آن بغايت مؤثّر و پوست انار بغايت قابض و بارد و مجفّف است و سفوف او با عفص مسهل به عصر اخلاط سوخته و جهت رفع آتشك بغايت مفيد و جلوس در آب طبيخ او جهت سيلان حيض و خروج مقعد و ضماد او با عسل جهت رفع آثار آبله و طلاي سوختة او با عسل بر سينه و معده جهت منع نزفالدّم و قيالدّم و نفثالدّم و حقنه با آب او كه با برنج و جو مقشّر بوداده جوشانيده باشند جهت رفع اسهال و سحج و مضمضه به آب طبيخ او جهت تقويت لثه و آشاميدن او جهت سلس البول و شستن مقعد به آن جهت قطع خون بواسير و امراض مقعد و آشاميدن سایيدة او بقدر يك درهم با آب گرم جهت رفع كرم معده بيعديل است و طبيخ بيخ انار در اين باب از مجرّبات است و جهت نزلة حارّه و درد دندان مضمضة او بيعديل است و چون پوست انار ترش را با مازو بالسّويه ساييده و در سركه بجوشانند تا مهرّا شود و منعقد گردد و بقدر فلفل حبها ترتيب داده، پانزده عدد و زياده از آن جهت رفع اسهال مزمن و سحج مخوف و قرحة امعاء و مقعد مجرّب است و ربّ انار در دوم سرد و در اوّل خشك و قابض است و جهت التهاب و تشنگي مفرط و تبهاي تند و قي و خمار و رفع فساد خواهش حوامل و فساد رنگ رخسار و رفع غم نافع و اناردان قابضتر از ربّ هر يك است و در افعال قويتر و كوبيدة ترش او با مويز بالسّويه و خمس او زيرة كرماني جهت رفع قي و تقويت معده مجرّب است و مضرّ سحج و سرفه و مصلحش مويز و گردكان و بدلش سماق است 
گل انار در افعال مثل گلنار فارسي است و جهت قطع خون بن دندان و التيام جراحات و فتق و قلاع و ضماد او با برگ رز بر فم معده جهت قي مفرط نافع است و عصارة او با گلاب جهت منع ريختن مواد به چشم و رفع ورم و با آب بارتنگ جهت قرحة احليل و با آب جهت ابتداي داخس و خراش پا كه از موزه و كفش شده باشد و با سركه جهت باد سرخ نافع و عصارة پوست و پيه او قايم مقام گل اوست و خوردن هفت عدد از آن كه هنوز باز نشده باشد به نهجي كه دست گرفته و گلها را ناشتا بلع كنند جهت قطع خون و بروز دمل و رمد تا يك سال آزموده است و دانههاي زردي كه در اقماع انار ميباشد شبيه به ذرور و در افعال مثل تخم گل است.
تغيير حجم دادن اندام ها
عشق ...