وضعیت معکوس

زیت الاتفال یا روغن (زینون نارسیده)

 زيت الأنفاق‌

روغن زيتون نارسيده است و او معتدل قابض است و گويند‌ در آخر اوّل سرد و در اوّل خشك است.

مسخّن بدن و مدرّ و مفتّت حصاه و موافق معده و مقوّي لثه و دندان و مانع ادرار عرق و صاف كنندة ‌اخلاط و مفتّح سدد و قاطع عفونت و مقوّي اعضاء و مغسول او موافق درد اعصاب و مواد حارّه و نيكو كنندة‌ رنگ رخسار است و روغن زيتون برّي قائم مقام روغن گل سرخ و رادع و مبرّد و مانع عرق و حافظ سياهي موي و انتشار او و مقوّي دندان متحرّك و مانع سيلان رطوبات لهاه و قاطع خون لثه است و جمعي مطلق روغن زيتون را در افعال مذكوره نافع مي­دانند و مخصوص نوعي از آن ندانسته و نوعی هر چند كهنه­تر شود قويتر شود و آنچه از هفــت سال بگذرد بهتر از روغن بلسان دانسته­اند و بعضي قايلند كه تا چهار هزار سال مي­ماند و گويند چون بيست و دو درهم او را با مثل او عسل و ثلثان او كندر و روغن شونيز بالمناصفه در حمام سه روز بنوشند و آب سرد در آن روزها نخورند از جميع دردهاي بارده و خدر و فالج و امثال او نجات يابند و پيران صد ساله را هيجان شهوت شود و مجرّب دانسته اند و روغني كه از زيتون متعفّن گيرند مولّد خلط فاسد و بسيار منجّر و مولّد حكّه و مصلحش شربت بنفشه است و چون روغن زيتون را با مثل او آب بجوشانند تا آب بسوزد و تجديد آب به دستور اوّل نمايند تا شصت بار و بعد از آنكه آب سوخته شود چندان بجوشانند كه به نصف رسد به مراتب شتی بهتر از روغن بلسان و در او اسرار عجيبه است.

منبع:کتاب تحفه حکیم مومن

ناتوانی جنسی مردان، علل و درمان آن از دیدگاه طب سنتی (2)

 فوايد جِماع  

اگر جماع در وقت وهنگام مناسب و به طورصحيح انجام گيرد، بهره هايي براي انسان در بر دارد كه شرحش چنين است : از اثر جماع زايده هايي در بدن پاك سازي مي شود و بدن اززايده ها خشك مي شود ، زيرابدن از اثر جماع بيشتر آماده باليدن ونمو مي گردد . جماع درست به آن مي ماند كه چيزي، غذاي بايسته بدن را از بدن مي ربايد، طبيعت براي تلافي ماده غصب شده از بدن به حركت در مي آيد و شديد حركت مي كند، كه اين حركت تاثير قوي بر بدن مي گذارد و اين تاثير گذاشتن درنشاط ونمو بدن مددكار است . جماع افكارچيره بر انسان را دفع مي كند، انسان راپردل وشجيع مي سازد، خشم به افراط را فرو مي نشاند و به انسان وقارمي دهد. جماع از آنجا كه به انسان نشاط مي بخشد و دود ناشي از آب پشت را  كه در اطراف و مغز جمع مي شود پراكنده مي سازد، در بيماري ماليخوليا و بسياري از بيماري هاي سودايي به انسان بهره مي رساند.

در بيمار ي هاي كليه كه از پرشدگي خون به بارآيند و در همه بيماري هاي ناشي از خلط . بلغمي جماع مفيد و بهره رسان است . بويژه اگر حرارت غريزي انسان، نيرومند باشد و از بيرون رفتن آب پشت از بدن، زياني و كاهشي بر نيروي گرماي طبيعي و سرشتي وارد نيايد، جماع درمان بسياري از دردها است . از جماع اشتهاي خوراك باز مي شود. اگر ورم هايي يا ماده ورم هايي در اطراف بيخ ران ها و درد و بيضه پديد آيد يا در شرف تكوين باشد، چاره ساز جماع است كه ماده ورم را ريشه كن مي كند.

اگر كسي به دليل دوري از جماع و حبس آب پشت، چشم هايش تاريك شده و سرگيجه گرفته و سرش احساس سنگيني مي كند و دو لوله رگ آبدوش از كليه و تهيگاه به درد آمده اند و تهيگاه و لوله رگ ها آماس كرده اند، به اعتدال و در حد ميانگين جماع كند شفا يابد.

كساني هستند كه مزاجشان نياز به جماع دارد، اگر ترك جماع كنند بدنشان سرد مي شود، حالشان به تباهي مي انجامد، اشتهاي خوراك نمي ماند و حتي اگر خوراك بخورند بدن خوراك را نمي پذيرد و به بيرون پرت مي كند.

هركسي كه در اندازه بسيار بخار دودي در بدن دارد، اگر جماع كندت نش سبك مي شود و بهره ها مي بيند و نگرانيي كه از زيان بندآمدن بخار دودي در بدن دارد از بين مي رود.

گاهي ممكن است مردي كه ترك جماع كرده است و در نتيجه آب پشتش برهم متراكم شده و سرد گشته و به ماده سمي تغيير يافته است، بخاري بدجنس كه از چنين آب پشتي . برخيزدبه قلب و مغز برسد و قلب و مغز رابياكند. چنانكه اين حالت را درزنان نيز مشاهده مي كني كه به خفگي زِهدان مبتلا مي شوند. كمترين زياني كه از متراكم شدن و تباه گشتن و سرد شدن وسمي شدن و بخار برانگيزاندن آن پشت روي مي دهد، قبل از آنكه تاثير سميتش آشكار و برملا شو د انسان احساس سنگيني و سرد شدن بدن و به زحمت حركت كردن مي كند.

منبع : کتاب سوم قانون

زیتون و خواص آن از دیدگاه حکیم مومن

  زيتون

برّي و بستاني می­باشد و بستاني را درخت بزرگتر و برگش آبدارتر و سبزتر از برّي و بعد از چهار سال بار مي دهد و تا هزار سال مي­باشد.

رسيدة او گرم به اعتدال و با قبض و نارس او سرد و بغايت خشك و سياه او گرم و خشك و سريع الأستحاله به سودا و صفرا و مرخّي معده و مغثّي و بهترين او سبز رسيده است كه در آب نمك پرورده باشند و با طعام خورده شود نه قبل و بعد آن و در اين وقت مقوّي معده و دابغ او و مشهّي و حابس طبع و مبهّي و مورث بي خوابي و لاغري و مصلحش مغز گردكان و بادام و سركه و روغنهاست.

و گويند‌ مضرّ شش و مداومت او محرّق اخلاط و مصلحش شيرينيها است و ضماد او جهت رفع سبوسة سر و ضماد نارس او جهت سوختگي آتش و طلاي دانة‌ او با پيه و آردگندم جهت برص ناخن و بخور سياه رسيدة ‌او با دانة ‌او جهت ربو و امراض شش نافع و برگش در دوم گرم و خشك و ضمادش جهت جمره و نمله و منع زياده شدن او و شري و نار فارسي و غرب چشم و اورام حارّه و التيام پوست سر كه منقلع شده باشد و با عسل جهت داخس و با آرد جو بر ماتحت ناف طلا كردن جهت اسهال و خایيدن او جهت قلاع و ضماد پختة ‌او با آبغوره به حدّي كه به قوام عسل رسد جهت دندان كرم خورده و ريزانيدن او و مطبوخ او در شراب جهت نقرس و مفاصل و به دستور مضمضة آب طبيخ آن جهت دندان كرم خورده نافع مي­باشد و حقنة ‌او جهت قروح باطني و مقعد و رحم و عصارة‌ او در افعال مذكوره مثل برگ او است و حمول او جهت قطع سيلان رحم و نزف او و ضماد او جهت برآمدگي حدقه و قطع ريختن مواد به چشم و تأكّل پلك نافع و اگر بيخ درخت زيتون را با قدري برگ او جوشانیده مضمضه نمايند جهت تسكين درد سر و نطولش جهت زكام و تحليل رطوبات و بخار او جهت اخراج رطوبات دماغ از بيني بغايت مؤثّر و تعليق بيخ او بالخاصيه جهت سمّ عقرب آزموده است.

و چون شاخه­هاي باريك و برگ او را در كوزه كرده و در كورة‌ كوزه گري احراق نمايند سپس از كوره بيرون آورده و شراب بر او پاشيده و بار ديگر احراق كمي كنند، در همة ‌افعال قويتر از توتيا است و ضماد خاكستر برّي او با سركه جهت عرق النّساء بر بالاي عروق از جانب وحشي بقدر چهار انگشت جهت قرحه نمودن موضع و رفع علّت از مجرّبات بيان نموده اند و مؤلّف تذكره ضماد مدقوق برگ و شاخ اقسام زيتون را در اين امر مجرّب دانسته است و ضماد خاكستر او با عسل و آب ثمر او جهت داءالثّعلب و داءالحيّه و سعفه و جوششها نافع و رطوبت شاخ تازة او كه از سوختة او به هم رسيده باشد، جهت جرب و سبوسة سر و قروح آن نافع و نطول طبيخ همة ‌اجزاي او جهت صداع و شقيقه و دوار و پاشيدن آن در خانه­ها جهت گريزانيدن هوام و نگاهداشتن عصاي چوب او جهت قبول عامّه و قضاي حوائج و بركت مؤثّر است و مضمضة ‌آب نمك كه زيتون در او خيسانيده

باشند جهت استحكام لثّه مفيد و صمغ او در صورت شبيه به سقمونيا و مايل به سرخي است.

در اوّل گرم و در دوم خشك و در تقويت ذهن قويتر از كندر و دافع سعال مزمن و خراج بلغمي و جهت رفع رطوبت جراحات و با مرهمها جهت رويانيدن گوشت مؤثّر و صمغ برّي او قويتر و مدرّ بول و حمول او جهت رفع احتباس حيض و ضمادش با سركه جهت جرب متقرّح و سنون او جهت تسكين درد دندان كرم زده مفيد است و چون زيتون را در آبي كه آهك طبخ داده باشند بخيسانند، در روز تلخي او برطرف مي­شود و بخور دانة ‌زيتون قاطع سعال و ربو است.

زیبایی و آرایش از دیدگاه طب سنتی

مبحثی را تحت عنوان زیبایی و آرایش ار دیدگاه طب سنتی را آغاز می کنیم تا به عزیزان یادآوری کنیم که زیبا بودن و زیبایی را دوست داشتن مقوله ای خاص این قرن نبوده ولی شرکتهای چند ملیتی از این ذوق فطری انسانها به صورت غیر اخلاقی و غیر انسانی، سودجویانه به بهانه زیبا تر شدن، سلامتی یک نسل را نشانه گرفته اند. اما.....به شما عزیزان یادآوری می کنیم :

1- هوشیار باشید، قرن ، قرن آلرژی است .با دقت بیشتری نسخه های پوستی را استفاده کنید .

2- هر نسخه ای برای همه نبوده و با توجه به مزاج جبلی و نوع پوست خود، نسخه مناسب را انتخاب و مورد استفاده قرار دهید.

پوست و زیبایی از دیدگاه طب سنتی ( بابونه)

گياهي است كه گل هايش به رنگ هاي زرد، سفيد، ارغواني يافت مي شود و گياهي است مشهور و شناخته شده. از برگ و گل بابونَه قرص مي سازند و ساقه آن را مي خشكانند و نگاه مي دارند .

 جالينوس فرمايد : قوت بابونَه به قوت گل در لطافت نزديك است . ليكن بابونَه گرم است و گرمي اش همچون گرمي روغن زيتون به حالت اعتدال است . بابونَه اكثراً در زمين هاي خشن و نزديك به كنارهاي زمين مي رويد . در بهار كنده و جمع آوري مي شود.

مزاج:

در اول گرم و خشك است.

خاصيت درماني:

بازكننده است، غليظ را لطيف مي نمايد، سستي مي آورد، گُدازنده است با كمي جذب يا اصلاً جاذب نيست

دمل و جوش:

به وسيله قوت سست كنند گي و تحليل كه در آن موجود است ورم هاي گرم را فرو نشاند و تصلّبات كم را نرم مي كند و خوردن آن در مداواي ورم سخت داخلي مفيد است.

 متبع: قانون،کتاب دوم

پوست و زیبایی از دیدگاه طب سنتی ( موسیر)

 (موسير) بلبوس

موسير پيازي است كوچك و خوردني كه به پياز نرگس مي ماند و برگش شبيه برگ تره است و گلش به بنَفشَه مي ماند . برخي گفته اند بلبوس همان "زيز" است . گروهي گويند بلكه از تيره تلخ پياز است . گمان مي رود كه بلبوس همان اناعيس باشد. بگذار به شرح آن بپردازيم.

مزاج:

تقريباً هم مزاج پياز است و شايد در اول خشك و داراي رطوبتي زايد باشد.

خاصيت:

بادآور است پراكنده كند، زبان را زبري بخشد.

آرايش:

بر لكه هاي سياه چهره مالند و در آفتاب نشينند مفيد است، اثر قَرحه را از بين مي برد . كام و زبان را زبر گرداند. با زرده تخم مرغ بر زگيل مالند و با سِكنجبين براي درمان قَرحه هاي شيري نافع است.

زخم و قَرحه:

ضماد موسير كه با سركه باشد براي چربي وسط ماهيچه ها سازگار است و همين ضماد را در نقرس و درد مفاصل به كار مي برند . اگر تنها ب لبوس را ضماد كنند در پيچش عصب، ترك هاي ناخن و گوش خوب است و گاهي بدين منظور موسير را با قاوت ضماد مي نمايند.

سر:

درمان شوره و سبوسه چركيهاي سر است و بر شكستگي كه از هم نپاشيده است مي گذارند و با زرده

تخم مرغ مخلوط مي كنند و بر سر مي مالند.

چشم:.

موسير خود به خود و با زرده تخم مرغ معالج( طرفه)است و اگر سركه را به آن اضافه كنند(غَرَب)را از بين

مي برد و براي مداواي هر ورمي در گوشه هاي چشم خوب است.

اندامان غذ ا: موسير سرخ و شيرين با معده سازگار است و ضماد آن كه با عسل باشد درد معده را تسكين دهد و در مداواي درد م عده و موسير تلخ بهتر است . غذا را هضم مي نمايد و با موسير قوه غذايي طعام بيشتر شود . حتي اگرطعامي كيموس خوب نداشته باشد موسير آن را خوب گرداند و بويژه موسير خام و اگر موسير خام هضم نشود درد و پيچ شكم )مغص( آورد و سبب نفخ گردد.

اندامان دفعي:

شهوت انگيز است.

ورزش و چگوبگی آن از دیدگاه طب سنتی(1)

 ورزش: برنامه مشترك اشخاص بالغ

كه مشتمل برهفده فصل است.

: گفتار عمومي در باره ورزش

از آنجا كه اساس تندرستي به ترتيب اهميت بر ورزش، غذا و خواب قرار دارد. بهتر است اهم ر ا بر مهم ترجيح دهيم و موضوع ورزش را پيش كشيم و مي گوييم : ورزش حركتي است تابع اراده . در ورزش، تنفس بلند و بزرگ و پي درپي مي آيد . هركس بتواند با شيوه صحيح و متناسب با اعتدال مزاج خود و در وقت و هنگام مناسب ورزش كند از چاره جويي)پيش گيري ( و تداوي بيماري هاي مادي و بيماري هاي مزاجي كه در دنباله آن مي آيد، بي نياز مي گردد . اين بهره برداري از ورزش هنگامي ميسر است كه دستورات ديگر بهداشتي را به كلّي مراعات كند. بگذار توضيح بيشتري دهم:

همچنان كه خودت مي داني، ما مجبوريم غذا بخوريم و مي داني كه تندرستي ما با غذايي است كه مناسب مزاج ما مي باشد . يعني غذايي كه در كيفيت و كميت معتدل است . تمام قسمت هاي غذايي كه ما مي خوريم بدون استثناء كنش غذايي ندارد، بلكه در هر مرحله از مراحل هضم بخشي از آن به صورت ماده زايد در مي آيد و طبيعت مي كوشد آن را از بدن دفع كند . ليكن بايد دانست كه طبيعت نمي تواند مواد دفعي را به كلّي از بدن براند و حتماً بعد از هر هضمي مقداري از اين مواد زايد باقي مي ماند وقتي اين مقادي ر اندك، زياد شدند و جمع آمدند، مواد دفعي زياد مي شود و به تن زيان مي رساند . مثلا اگر اين مواد دفعي كه باقي مانده است و جمع شده است متعفّن شود، بيماري هاي عفوني به بار مي آرد . اگر حالات و كيفيت آن ها شدت يافت بد مزاجي روي مي دهد . اگر اين تجمع بيشتر شد، بيما ري هاي امتلاء  كه قبلاً ذكر شد  به وجود مي آيد و اگر اين مواد زايد خود را به اندامي برسانند ورم حاصل مي شود . بخارهاي اين مواد باقي مانده، مزاج گوهر روح را تباه مي گردانند . به اين جهت چاره اي جز اين نيست كه آن ها را از بدن بيرون برانيم. بيرون راندن اين مواد به چند طريق صورت مي گيرد : اگر آن ها را به وسيله داروهاي سمي از بدن دفع كنيم، خود داروي سمي نيروي غريزه را كاهش مي دهد و غريزه را خستگي مي بخشد . اگر دفع آن ها با داروي غيرسمي ممكن باشد باز بار سنگيني بر طبيعت است، همچنان كه بقراط فرموده است : "دارو صفا مي دهد و جفا مي بخشد". گذشته از آن، دارو در عين حال كه مواد زايد را مي راند، خلط پسنديده و رطوبت هاي غريزي و رواني را كه گوهر زندگي است از آسيب خود مصون نمي دارد و مقداري از آن ها را نيز بيرون مي راند و بر اثر آن نيروي اندام هاي اصلي و اندام هاي خدمتگزار كاهش مي يابد . پس اين بليات و ساير بلاها از امتلاء روي مي آورند، زيرا مواد بندآورنده چه در جاي بمانند و چه تخليه گردند آفت دارند. ليكن ورزش چيزي است كه ما را از استعمال دارو بي نياز مي سازد و بهترين بازدارنده حالت امتلاء است. اگر ورزش به صورت صحيح و چنان كه بايد و شايد انجام پذيرد، عوامل بيماري هاي امتلاء از بين مي رود

ساير فوايد ورزش

ورزش علاوه بر آن فوايد ديگري دارد به شرح زير :

  1  -ورزش حرارت ملايم پديد مي آورد و مواد دفعي را روز به روز مي گدازد و به طور منظم و مرتب آن ها را از جاي مي لغزاند و راه بيرون آمدن را به آن ها مي نمايد و نمي گذارد هر روز قسمتي باقي بماند، جمع شود و تاثيري بگذارد

  2  -چنانكه گفتيم ورزش توليد حرارت مي كند و حرارت غريزي را فزوني مي دهد . بر اثر ورزش مفاصل سخت و نيرومند مي شوند، پي ها نيرو مي گيرند، در كنش هايشان قوي مي گردند و از تاثيرپذيري در امان مي مانند.

  3  -اندام ها بر اثر ورزش براي پذيرش غذا آمادگي بيشتري مي يابند زيرا مواد دفعي از آن ها دست برداشته است و جاي غذا خالي مانده است .

   4 -نيروي جذب كننده بر اثر ورزش به حركت در مي آيد و گره از اندام ها مي گشايد .اندام ها به نرمش در مي آيند، رطوبت هاي بدن رقيق مي گردند و مسامات)منافذ ريز بدن( فراخ تر مي شوند.

  5بسيار اتّفاق افتاده است، كسي كه ترك ورزش كرده است به بيماري دق مبتلا شده است . چرا؟ زيرا هرگاه جنبشي كه روح غريزي را به سوي اندام ها راهنمايي مي كند متروك گردد، چون روح غريزي ابزار زندگي همه اندام ها است، حتماً نيروي اندام ها رو به ناتواني و نابودي مي رود.

 منبه: قانون، کتاب اول

ورزش و چگونگی آن از دیدگاه طب سنتی(3)

 انواع ورزش

ورزش بر دو نوع است :

 ۱ -اول ورزشي كه خودبخود و بر اثر كار كردن (ورزش غيرارادي) انجام ميگيرد

 ۲ -دوم ورزش ويژه اي كه براي انجام آن حركات صورت مي گيرد (ورزش ارادي ) و مراد از آن، فوايدي است كه از حركات مزبور به دست مي آيد و اين ورزش بر چند قسم است :

ورزش كم، ورزش زياد، ورزش سخت، نرمش، ورزش سريع، ورزش آهسته، ورزش معتدل از حيث سرعت و آهستگی( در سرعت به آهستگي) ، ورزش معتدل از حيث آهستگي وسرعت(در آهستگي به سرعت )، ورزش معتدل بين سريع و آهسته و سخت و نرم و كم و زياد.

صور مختلف ورزش :

1   - طناب كشي

2  -    كشتي آزاد

3   -   مشت زني

4   -   مسابقه دو

5    -  پايكوبي

6   -   تندروي

7   -  تيراندازي (از كمان)

8   -  پرش ارتفاع و خود را به چيزي آويزان كردن

9   -  بر يك پاي رفتن.

10    - شمشيربازي(مهارت نشان دادن در شمشيربازي، پرتاب نيزه )

11   -  سواركاري

12    - پرواز دادن دو دست: اين بازي به اين ترتيب است كه شخص بر سر پنجه پا مي ايستد و هر دو دستش را به عقب و جلو تكان مي دهد و با سرعت هم تكان مي دهد . اين ورزش ها جزو ورزش هاي سريع است ورزش هاي نرم و لطيف از اين قرارند :

13   -  تاب بازي يا حركت در حال ايستاده يا نشسته يا دراز كشيده.

14   -  قايقراني و راندن كشتي كوچك

ورزش هاي زير از تمام ورزش هاي ديگر قوي ترند :

15   -   اسب سواري و شترسواري و كجاوه و كالسكه سواري

16   -  و رزش سخت مي داني : در اين ورزش شخص سر ميدان مي ايستد و شخص ديگري او را به نقطه معيني مي كشاند كه در آن سر ميدان واقع است . شخص اولي مي خواهد خود را از دست او برهاند و به عقب برگردد و اين كشمكش ادامه دارد تا كشيده شده و كشنده بوسط ميدان مي رسند.

17   -  مسابقه سايه(خسته كردن سايه) .

18    -كف زدن(هر دو دست برهم زدن ) .

19   -  پرش.

20   -  پرتاب ديسك  پرتاب نيزه.

21   -  بازي با توپ بزرگ.

22   - بازي با توپ كوچك

23   -  چوگان بازي.

24   -   با چوب به توپ زدن.

25     - كشتي گيري.

26   -   وزنه برداري.

27   -  مسابقه اسب دواني.

28   -    مسابقه و ربودن.

دستور براي ورزشكار آن :

بين ورزش هاي سخت و سريع بايد استراحت وجود داشته باش د و يا ورزش سبكي در ميان باشد ورزشكار بايد با انواع ورزش ها آشنا باشد و تنها به يك نوع ورزش اكتفا نكند. هر اندامي ورزش ويژه خود را دارد :

ورزش دست و پا كه معلوم است  ورزش سينه و اندام هاي تنفسي گاهي با صداي سنگين و كلفت و گاهي با صداي تند است . همين ورزش ب راي دهان و زبان كوچك و چشم نيز خوب است . اين ورزش رنگ را زيباو سينه را صاف مي نمايد . فوت كردن و حبس كردن نفس (تنفس عميق ) ورزشي است براي تمام بدن و مجراها ر ا فراخي مي بخشد. كلفت كردن صدا اگر بسيار زياد طول بكشد خطرناك است . دوام زياد صداي تند نيز كه هواي بسيار را بايد ضمن آن به درون وارد كني، خطرناك است . درازناي شدن صدا و دوام آن كه هوا را از تن خارج مي سازد خطر در پي دارد . پس بايد نخست با خواندن آهسته شروع كرد و به تدريج صدا را بلندتر كرد . اگر در زيري و بمي و درازي صدا اعتدال زماني رعايت شود بسيار مفيد است . اگر زمان صدا زياده از حدطول بكشد، براي تندرستان معتدل المزاج خطرناك است . هرانساني ورزش متناسب با حال خود را دارد، مثلا : كسي كه بر اثر تب ها لاغرشده است و از حركت بازمانده است يا كسي كه گردنش سخت است و خوب نمي چرخديا كسي كه از بستر بيماري برخاسته و يا از ت ناول خَربق و همانند آن ناتوان شده است و يا كسي كه به بيماري حجاب حاجز گرفتار است، حركت كردن در گهواره يا تاب برايش مفيد است . اگر در هنگام تكان دادن گهواره و ياتاب خوابي هم در كار باشد بهتر است . اين ورزش ها بادها را از بين مي برد و آثار بيماري هاي سر مانند حواس پرتي و فراموشي ر ا كاهش مي دهد، اشتها را برمي انگيزد و غريزه را بيدار مي كند . كساني كه به تب هاي تركيبي و تب هاي نوبه و بلغمي نزديكند و كساني كه شكم بزرگ دارند و كساني كه درد نقرس دارند و يا به بيماري هاي كليه گرفتارندبهتر آن است كه حركت ورزشي را برتخ تجنبده انجام دهند . حركت برتخت جنبده مواد زايد را آماده بركندن، نرم را نرمتر و نيرومند را نيرومندتر مي گرداند. ارا به سواري كار همان تخت را انجام مي دهد ولي تاثيرش بيشتر از تخت است .

منبع: قانون، کتاب اول

انار از دیدگاه طب سنتی( 2 )

 انار ( رمان)

به فارسي انار گويند و اقسام مي­باشد. شيرين بي دانه را كه املسي نامند و لطيفتر از ساير و سرد به اعتدال و در اوّل تر و با قوّة قابضه و قليل الغذا و مولّد خلط صالح و نفّاخ و از اين جهت باعث نعوظ محرورين است و مدرّ بول و مفتّح و جالي و مليّن طبع و مورث تشنگي و خوردن او بعد از طعام سبب انحدار آن و جهت تصفية روح كبدي و تقويت جگر و استسقاء لحمي و زقي و سوءالقنيه و يرقان و سپرز و خفقان و الم سينه و سرفة حارّ و صاف كردن آواز و فربه كردن بدن و نفوذ فرمودن غذا و رفع جرب و حكّه و نيكو كردن رنگ رخسار نافع است و اكثار او مفسد غذا و مرخّي معده و مصلحش انار ترش و در باردالمزاج زنجبيل پرورده است

 ربّ انار شيرين در افعال قويتر از آب او و مرخّي معده و مصلحش مصطكي است و چون سر انار شيرين را سوراخ كرده و به دفعات بقدري كه گنجايش داشته باشد روغن بادام شيرين در او ريخته و بر روي آتش گذارند تا روغن را جذب كند و به حدّي رسد كه ديگر جذب نتواند كرد مكيدن او جهت درد سينه و سرفه از مجرّبات است و به دستور آشاميدن آب او با شكر و نشاسته و صمغ عربي و روغن بادام كه نيم گرم باشد همين اثر دارد و انار ترش و شيرين كه به عربي مز و به فارسي ميخوش گويند در سردي و تري مايل به اعتدال است.و انار ترش در دوم سرد و خشك و قابض و مدرّ بول و مسكّن حرارت معده و غليان خون و مانع سيلان مواد معده و جهت رفع خمار و قي و خفقان حارّ و منع صعود بخار غذا و رفع دخانيّة آن نافع است و اكثار او مورث قرحة امعاء و سحج و مضرّ مبرود و مضعّف جاذبة جگر و قوّة باه و مصلحش انار شيرين و زنجبيل پرورده و امثال او و

 آب انارين كه با پيه افشرده باشند از نيم رطل تا يك رطل و بيست مثقال شكر خام مسهل صفرا و مقوّي معده است و جهت تبهاي صفراوي و يرقان و جرب و حكّه نافع است و ضماد مطبوخ مهرّاي او با پوست و تخم جهت جرب و حكّة صفراوي مجرّب و طلاي مطبوخ او با شراب جهت تحليل اورام بيعديل است و مضمضة آب او جهت قروح خبيثة دهان و قلاع و اكتحالش جهت ناخنه و سبل نافع و ضماد و عصارة او كه در طبخ غليظ شده باشد با قدري عسل جهت قروح خبيثه و قرحة ‌بيني و گوشت زياد زخمها و درد گوش مفيد است و سويق او قابض و جهت رفع خواهش خوردن گل و امثال او زنان حامله را مؤثّر است و ربّ انار ترش در افعال قويتر از آب اوست و چون آب انارين را در ظرف مس به قوام آورند جهت سلاق و جرب و تقويت باصره و جراحات مزمنة خبيثه نافع است و چون جوف آن را خالي كرده و روغن گلسرخ در او ريخته و به آتش نرم گذاشته و در گوش بچكانند جهت درد آن بغايت مؤثّر و پوست انار بغايت قابض و بارد و مجفّف است و سفوف او با عفص مسهل به عصر اخلاط سوخته و جهت رفع آتشك بغايت مفيد و جلوس در آب طبيخ او جهت سيلان حيض و خروج مقعد و ضماد او با عسل جهت رفع آثار آبله و طلاي سوختة او با عسل بر سينه و معده جهت منع نزف­الدّم و قي­الدّم و نفث­الدّم و حقنه با آب او كه با برنج و جو مقشّر بوداده جوشانيده باشند جهت رفع اسهال و سحج و مضمضه به آب طبيخ او جهت تقويت لثه و آشاميدن او جهت سلس البول و شستن مقعد به آن جهت قطع خون بواسير و امراض مقعد و آشاميدن سایيدة او بقدر يك درهم با آب گرم جهت رفع كرم معده بيعديل است و طبيخ بيخ انار در اين باب از مجرّبات است و جهت نزلة حارّه و درد دندان مضمضة او بيعديل است و چون پوست انار ترش را با مازو بالسّويه ساييده و در سركه بجوشانند تا مهرّا شود و منعقد گردد و بقدر فلفل حبها ترتيب داده، پانزده عدد و زياده از آن جهت رفع اسهال مزمن و سحج مخوف و قرحة امعاء و مقعد مجرّب است و ربّ انار در دوم سرد و در اوّل خشك و قابض است و جهت التهاب و تشنگي مفرط و تبهاي تند و قي و خمار و رفع فساد خواهش حوامل و فساد رنگ رخسار و رفع غم نافع و اناردان قابضتر از ربّ هر يك است و در افعال قويتر و كوبيدة ترش او با مويز بالسّويه و خمس او زيرة كرماني جهت رفع قي و تقويت معده مجرّب است و مضرّ سحج و سرفه و مصلحش مويز و گردكان و بدلش سماق است

 گل انار در افعال مثل گلنار فارسي است و جهت قطع خون بن دندان و التيام جراحات و فتق و قلاع و ضماد او با برگ رز بر فم معده جهت قي مفرط نافع است و عصارة او با گلاب جهت منع ريختن مواد به چشم و رفع ورم و با آب بارتنگ جهت قرحة احليل و با آب جهت ابتداي داخس و خراش پا كه از موزه و كفش شده باشد و با سركه جهت باد سرخ نافع و عصارة پوست و پيه او قايم مقام گل اوست و خوردن هفت عدد از آن كه هنوز باز نشده باشد به نهجي كه دست گرفته و گلها را ناشتا بلع كنند جهت قطع خون و بروز دمل و رمد تا يك سال آزموده است و دانه­هاي زردي كه در اقماع انار مي­باشد شبيه به ذرور و در افعال مثل تخم گل است.

منبع: کتاب تحفه حکیم مومن